Cataluña, Portugal e Irlanda se posicionan como referentes externos de las Irmandades da Fala

Nota de prensa del Consello da Cultura Galega:

Cataluña, Portugal e Irlanda conforman os grandes ecos externos das Irmandades da Fala, tal e como afirmou Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega na primeira intervención do congreso “O contexto internacional das Irmandades da Fala: as nacionalidades na Europa de entreguerras: de imperios a nación” que ten lugar en Santiago de Compostela. O simposio, coordinado por Xosé M. Núñez Seixas pretende estabelecer unha ollada dende fóra e unha reflexión sobre o peso que os referentes exteriores tiveron nas Irmandades da man dos mellores especialistas europeos na materia.

Trece historiadores europeos transnacionais, pioneiros no ámbito da historia comparada son os encargados de contextualizar o movemento das Irmandades para entender o seu significado de xeito global e comparado. Os expertos defenderon que o nacemento das Irmandades no ano 1916 non constitúe un feito illado senón que entronca directamente co que estaba a suceder na Europa do momento. Deste xeito, a crise do sistema político da Restauración, a vertente americana no pouso dos emigrantes retornados e o conflito europeo co conseguinte auxe dos nacionalismos na Europa de entreguerras outorgaron ás Irmandades unha dimensión internacional da que os seus integrantes foron conscientes. A reivindicación nacional era o signo dos tempos e Galicia mergullou nesa vaga internacional con claros referentes en Cataluña, Portugal e Irlanda. O seu programa de regaleguización, atención aos problemas económicos e a autonomía como forma de autogoberno non chegou a se consolidar como unha ruptura xeracional completa, pero foi crucial na ruptura cultural coa creación de numerosos elementos simbólicos (prosa, efemérides, música, himno, bandeira, monumentos) que conforman o repertorio do nacionalismo, tal e como defendeu o profesor Ramón Villares.

O politólogo Ramón Máiz abordou a Nación imposible: identidade e nacionalidade na crise do imperio austrohúngaro da man do político austríaco Otto Bauer e do escritor Robert Musil. A súa novela inacabada “O home sen propiedades” permitiulle ao profesor da USC establecer as tensións do modernismo-postmodernismo e as múltiples ideas de nación dun dos grandes referentes da literatura austríaca. Pola súa parte Joep Leerssen, da Universidade de Ámsterdam e experto en historia dos nacionalismos, impartiu a conferencia titulada Nacionalismo, transferencia cultural e historia transnacional. A coincidencia temporal en Europa no ano 1916 da longa batalla de Verdún, a proclamación da República de Irlanda e o nacemento das Irmandades da Fala servíronlle ao profesor danés para esbozar unha análise da mobilidade cultural e mobilización política: a dinámica transnacional, a acción nacional. Finalmente, Malte Rolf da Universidade Otto-Friedrich de Bamberg analizou o papel dos bolxeviques, a guerra civil rusa e as nacionalidades.

A sección da tarde aborda a difusión do principio das nacionalidades na Europa coas conferencias sobre o impacto da IGM nos movementos nacionalista da Europa occidental (Xosé M. Núñez Seixas), as linguas e nacionalidades na Europa da IGM (Johannes Kabatek), o impacto da IGM na (re)construción das historias nacionais (Stefan Berger) e os agrarios, agraristas, cuestión nacional e democracia na Europa (Lourenzo Fernández Prieto e Miguel Cabo). A sección III do venres pola mañá tratará a cuestión dos estados-nación e minorías na posguerra (1918-1925) cos relatorios de Francesca Zantedeschi, Stefan Dyroff, Balázs Trencsényi e Laurence Cole.