Existen máis de 1.100 palabras en Galicia para designar as partes dunha vaca
Titulada O léxico da vaca: nomes baseados no físico, unha tese da USC recolle máis de 1.100 palabras empregadas en Galicia para designar as partes dunha vaca. O traballo, que se defende este martes na Facultade de Filoloxía, realizouno o doutorando do Departamento de Filoloxía Galega, Xosé Afonso Álvarez Pérez, e dirixiuno o profesor Manuel González.
Ademais de ofrecer a distribución xeográfica do léxico, a investigación mostra individualmente cada unha das formas dende diferentes perspectivas ofrecendo unha análise morfolóxica, etimoloxía, primeiras documentacións, tratamento lexicográfico ou vitalidade na literatura.
Deste xeito, Xosé Afonso Álvarez estudou a posible orixe de moitas das palabras como, por exemplo ‘cuxo’. Esta serve para denominar a cría da vaca e “podería ter sido creada a partir dunha voz de chamada ou polo ruído de succión do animal”. O novo investigador tamén destaca a “abraiante” cantidade de léxico como “forca, gadaña e picaña” que, ademais de designar apeiros de labranza, serven para referirse aos cornos da vaca segundo a súa forma.
Sobre a distribución xeográfica do léxico, Xosé Afonso Álvarez explica que, segundo a palabra, existe un uso concreto nun lugar ou ben emprégase en toda Galicia. ‘Becerro’ sería un caso paradigmático de utilización xeral e ‘cuxo’ da local.
O principal material empregado na tese é o inédito do Atlas Lingüístico de Galicia recollido entre 1974 e 1977 e que abarcou todo o territorio administrativo galego e quince puntos de zonas limítrofes. Para completar esta rede, tamén contou con 216 enquisas realizadas entre marzo e abril de 1969.
Xosé Afonso Álvarez non recolleu información polo abundante material xa existente sobre a cuestión e porque, ata hai pouco, a vaca estaba presente en case todas as casas. Non obstante, actualmente, a progresiva mecanización do campo, as novas políticas agrarias ou o despoboamento rural causaron a desaparición dun enorme número de reses no eido familiar e, como consecuencia, de gran parte do léxico da vaca.
Ademais de ofrecer a distribución xeográfica do léxico, a investigación mostra individualmente cada unha das formas dende diferentes perspectivas ofrecendo unha análise morfolóxica, etimoloxía, primeiras documentacións, tratamento lexicográfico ou vitalidade na literatura.
Deste xeito, Xosé Afonso Álvarez estudou a posible orixe de moitas das palabras como, por exemplo ‘cuxo’. Esta serve para denominar a cría da vaca e “podería ter sido creada a partir dunha voz de chamada ou polo ruído de succión do animal”. O novo investigador tamén destaca a “abraiante” cantidade de léxico como “forca, gadaña e picaña” que, ademais de designar apeiros de labranza, serven para referirse aos cornos da vaca segundo a súa forma.
Sobre a distribución xeográfica do léxico, Xosé Afonso Álvarez explica que, segundo a palabra, existe un uso concreto nun lugar ou ben emprégase en toda Galicia. ‘Becerro’ sería un caso paradigmático de utilización xeral e ‘cuxo’ da local.
O principal material empregado na tese é o inédito do Atlas Lingüístico de Galicia recollido entre 1974 e 1977 e que abarcou todo o territorio administrativo galego e quince puntos de zonas limítrofes. Para completar esta rede, tamén contou con 216 enquisas realizadas entre marzo e abril de 1969.
Xosé Afonso Álvarez non recolleu información polo abundante material xa existente sobre a cuestión e porque, ata hai pouco, a vaca estaba presente en case todas as casas. Non obstante, actualmente, a progresiva mecanización do campo, as novas políticas agrarias ou o despoboamento rural causaron a desaparición dun enorme número de reses no eido familiar e, como consecuencia, de gran parte do léxico da vaca.
Noa Díaz (Gabinete de Comunicación da USC)
