Manuel Fraga salienta a vitalidade e forza verdadeiramente asombrosa coa que conta na actualidade a tradición literaria galega, unha das máis antigas de Europa

O titular do Goberno galego, Manuel Fraga, referiuse á tradición literaria galega como unha “das máis antigas de Europa”, que nace nas postrimerías do século XII coa aparición da poesía lírica galaico-portuguesa e que chega ata os nosos días “cunha vitalidade e unha forza verdadeiramente asombrosa”. O presidente da Xunta participou, xunto coa ministra de Cultura, Carmen Calvo; o titular nesta materia do Goberno galego, Xesús Pérez Varela; o vicepresidente segundo e conselleiro de Medio Ambiente, Xosé Manuel Barreiro; o presidente do Parlamento de Galicia, José María García Leira; o delegado do Goberno en Galicia, Manuel Ameijeiras; e o alcalde de Lugo, Xosé Clemente López Orozco, na entrega dos Premios Nacionais de Literatura 2004, que tivo lugar no Círculo das Artes de Lugo.

Na súa intervención, Manuel Fraga fixo un breve repaso pola tradición literaria galega, que xurde nas postrimerías do século XII, coa aparición da lírica galaico-portuguesa; pasando polo Barroco, con ilustrados como o Padre Jerónimo Benito Feijóo ou o Padre Sarmiento; ata chegar ao “longo e inxusto silencio de cinco séculos”, e rexurdir “esplendorosa” no século XXI, grazas “á altura, á sensibilidade e ao compromiso de Rosalía de Castro, Eduardo Pondal e Manuel Curros Enríquez”.

“Unha tradición literaria que chega aos nosos días –subliñou - cunha vitalidade e unha forza verdadeiramente asombrosa”. “E isto non se debe á casualidade”, remarcou, senón que é froito do esforzo e do traballo de grandes poetas galegos do século XX como Noriega Varela, Ramón Cabanillas, Luís Pimentel, Manuel Antonio, Celso Emilio Ferreiro, Uxío Novoneyra; ou narradores como Vicente Risco, Ramón Otero Pedrayo, Castelao, Eduardo Blanco-Amor ou Álvaro Cunqueiro.

LITERATURA VALORADA E CON PRESENZA

O presidente da Xunta tamén lembrou que a literatura galega era, ata hai pouco tempo, case unha descoñecida. Na actualidade, sen embargo, a actividade dos escritores e escritoras da terra está sendo cada vez máis valorada pola crítica, conta con presenza nos principais foros hispánicos e lusófonos e está a contribuír ao universo literario a través das traducións cada vez máis numerosas.

“Non sería xusto referirnos ás letras galegas sen ter presentes aos autores e autoras, das diversas xeracións, que están hoxe en plena creatividade e que achegan a Galicia e ao mundo unha literatura singular, actualizada e de vangarda”, sinalou o titular do Goberno galego, quen tamén subliñou que se trata dun “importante sistema literario producido nun pequeno país a base de traballo constante, imaxinación poderosa e sutil ironía”.

ENGRANDECEMENTO DAS LETRAS HISPANAS

Manuel Fraga quixo referirse tamén ás grandes figuras da literatura que naceron en terras galegas e que teñen engrandecido as letras hispanas, como Emilia Pardo Bazán, Ramón María del Valle-Inclán, Wenceslao Fernández Flórez, Julio Camba, Gonzalo Torrente Ballester, Álvaro Cunqueiro, Eugenio Montes, José Ángel Valente ou Camilo José Cela.

UNHA TERRA, UN POBO, UNHA LINGUA E UNHA CULTURA

Por último, o máximo mandatario autonómico sinalou que os galegos lograron, a base de esforzo e traballo, “unha soa Galicia: unha terra, un pobo, unha lingua e unha cultura”. “Un país –engadiu- que se autoidentifica cada día máis, unha nacionalidade autónoma solidaria e historicamente integrada en España. Unha cultura con fortes vínculos no mundo lusófono. Un pobo, o galego, presente en case toda Iberoamérica”. En definitiva, concluíu, unha Galicia moderna que constrúe o seu futuro sobre sólidas bases e unha sociedade dinámica e emprendedora, que se sente orgullosa de formar parte de España e de seguir participando e achegando “o mellor do noso ao mundo hispánico”.

PREMIADOS

Os Premios Nacionais de Literatura 2004, nas súas diferentes categorías, recaeron nesta ocasión en: Félix Grande Lara, que obtivo o premio Letras Españolas; no campo da Literatura a galardoada na modalidade de poesía foi Chantal Maillard Decoster, pola súa obra Matar a Platón; na modalidade de narrativa, Juan Manuel de Prada Blanco, por La vida invisible; na modalidade de ensaio, Francisco Javier Goma Lanzón, pola obra Imitación y experiencia; e na modalidade de literatura dramática o galardoado foi José Sanchís Sinisterra, coa obra Terror y miseria en el primer Franquismo.

No apartado de Historia de España o premio recaeu nesta ocasión en Julio Valdeón Baruque, pola súa obra Alfonso X El Sabio: la forja de la España Moderna. O galardón para a mellor tradución recaeu en Mario Merlino Tornini, polo seu traballo na obra Auto de los condenados, de Antonio Lobo Antunes; e o recoñecemento ao traballo do tradutor foi parar a mans de Juan José del Solar Bardelli.

Gustavo Martín Garzo, coa súa obra Tres cuentos de hadas, foi o gañador no apartado de Literatura Infantil e Xuvenil; Hiperión Ediciones, S.L., foi galardoada como Mellor labor editorial cultural, e o suplemento cultural semanal do Diario de León, Filandón, e o programa Vallecas, calle del libro, promovido pola Asociación Vallecas todo Cultura, foron recoñecidos na categoría de Fomento da lectura.

Na súa intervención, o máximo mandatario galego felicitou a todos os premiados e manifestou o seu agradecemento porque a entrega dos Premios Nacionais de Literatura 2004 se teña realizado en Lugo, unha das sete cidades que formaron o Antigo Reino de Galicia e unha cidade bimilenaria, honrada e distinguida pola UNESCO.

PALABRAS DEL PRESIDENTE DE LA XUNTA EN LA ENTREGA DE LOS PREMIOS NACIONALES DE LITERATURA 2004

- “Los gallegos del siglo XXI hemos logrado, a base de esfuerzo y trabajo, una sola Galicia: una tierra, un pueblo, una lengua y una cultura. Un país que se autoidentifica cada día más, una nacionalidad autónoma solidaria e históricamente integrada en España. Una cultura con fuertes vínculos en el mundo lusófono. Un pueblo, el gallego, presente en casi toda Iberoamérica. Una Galicia moderna que construye su futuro sobre sólidas bases y una sociedad dinámica y emprendedora”.

- “Nosotros, que históricamente formamos parte de España, y que estamos orgullosos de ello, seguimos participando y aportando lo mejor de lo nuestro al mundo hispánico. Por eso, agradecemos que este acto de entrega de los Premios Nacionales de Literatura se celebre aquí, en Lugo, una de las siete ciudades que formaron el Antiguo Reino de Galicia”.

- “Una cultura integradora y abierta que viene contribuyendo a la unidad europea desde el siglo X, desde el descubrimiento de la tumba del Apóstol Santiago, un hecho que dio lugar al inicio de las peregrinaciones que se fueron consolidando a través de varios Caminos vertebradores y generadores de valores”.

- “También Galicia aportó esplendor al barroco, en los siglos XVII y XVIII. Ahí están nuestros ilustrados, sobre todo el Padre Jerónimo Benito Feijóo y su continuador, el Padre Sarmiento, infatigable intelectual que, ya entonces, entendía y aconsejaba la reivindicación de la lengua y la cultura propias”.

- “Una tradición literaria, la nuestra, de las más antiguas de Europa. Tradición que nace en las postrimerías del siglo XII, con la aparición de la poesía lírica galaico-portuguesa, a la que ya he hecho referencia. Luego sufrirá un largo e injusto silencio de cinco siglos, para resurgir esplendorosa en el siglo XIX, gracias a la altura, a la sensibilidad y al compromiso de Rosalía de Castro, Eduardo Pondal y Manuel Curros Enríquez”.

- “Una tradición literaria que llega a nuestros días con una vitalidad y una fuerza verdaderamente asombrosa y esto no se debe a la casualidad”.

- “No sería justo referirnos a las letras gallegas sin tener presentes a los autores y autoras, de las diversas generaciones, que están hoy en plena creatividad y que aportan a Galicia y al mundo una literatura singular, actualizada y de vanguardia. Podríamos decir que se trata de un importante sistema literario producido en un pequeño país, a base de trabajo constante, imaginación poderosa y sutil ironía”.

- “La literatura en lengua gallega era, hasta hace poco, casi una desconocida. Hoy, la actividad de los escritores y escritoras de este país, está siendo cada vez más valorada por la crítica, cuenta con presencia en los principales foros hispánicos y lusófonos y contribuye al universo literario a través de las traducciones, que cada vez se multiplican más”.

- “Esta bimilenaria ciudad de Lugo –honrada y distinguida por la UNESCO al ser considerada su muralla como Patrimonio de la Humanidad- se enorgullece de que los Premios Nacionales de Literatura del pasado año sean entregados en este entrañable y literario entorno del Círculo de las Artes”.

PREMIOS NACIONALES DE LITERATURA 2004

· Letras Españolas: Félix Grande Lara

· Literatura, en la modalidad de poesía: Chantal Maillard Decoster, por su obra Matar a Platón

· Literatura, en la modalidad de narrativa: Juan Manuel de Prada Blanco, por su obra La vida invisible

· Literatura, en la modalidad de ensayo: Francisco Javier Goma Lanzón, por su obra
Imitación y experiencia

· Literatura, en la modalidad de literatura dramática: José Sanchís Sinisterra, por su obra Terror y miseria en el primer Franquismo

· Historia de España: Julio Valdeón Baruque, por su obra Alfonso X El Sabio: la forja de la España Moderna

· Mejor traducción: Mario Merlino Tornini, por su traducción de la obra Auto de los condenados, de Antonio Lobo Antunes

· Obra de un traductor: Juan José del Solar Bardelli

· Literatura infantil y juvenil: Gustavo Martín Garzo, por su obra Tres cuentos de hadas

· Mejor labor editorial cultural: Hiperión Ediciones, S.L.

· Fomento de la lectura: Filandón, suplemento cultural semanal del Diario de León y la Asociación Vallecas todo Cultura, por el programa Vallecas, calle del libro.