Crítica

"Presencias"
A cabalo entre dous mundos, como o seu propio nacemento no 1954, en Villafranca, a porta de Galicia e de Castela segundo se mire, aparece Fernando López Rivera, un home alto, de ollada penetrante e sorriso irónico, que deambula expectante entre a inxenuidade do neno que permanece e a retranca de quen xa está de volta de todo. Pintor.
Iniciouse máis ou menos ós 15 anos con debuxos e acuarelas a través do territorio da abstracción e do xogo. Foi un traxecto necesario. Arredor dos 18 introduciuse no óleo e nunha etapa realista que durou uns dous anos. De aquí saíron paisaxes, bodegóns, retratos. Pero cansouse pronto e cara a 1978 inicia a súa terceira etapa ó interesarse polos aspectos matéricos da pintura.
Experimentaba, metía nos cadros todo o que se lle ocorría: cartóns, cordas, madeiras, papeis, arames, area, roupa, terras... Mesmo chegou a rompelos na procura de novos territorios estéticos. Ía, desde logo, por nun camiño informalista. Pero a principios dos 90 entra nunha marcada ausencia de producción que dura uns sete anos ata que se integra no Grupo Crise.
Seguía utilizando a materia, basicamente mediante látex, terras, area e cores acrílicas, mentres que os temas empezaron a xirar cara ó mundo da figuración. O que el chama os valores humanos (dúbidas sobre a existencia, denuncia social...) tenderon agora a formar unha sorte de epicentro arredor do que xiraba o seu acto creador. E no centro estaba, e sigue a estar, a muller, a figura feminina como punto de partida e meta final do seu pensamento e da súa estética. Sintetízaa, agarímaa, analízaa... Semella que sexa para el a partitura en branco sobre a que escribe a súa versión sinfónica da vida: un pretexto e unha necesidade ó mesmo tempo.
Algunhas veces crea a través de formas multiplicadas que, como na vida mesma, teñen cada unha personalidade propia: son poucos cadros os desta liña, pero constitúen a súa faceta máis musical.
Na súa obra pódese falar de figuración abstracta, de “presencias” como el di, de evocacións, sen dúbida, pero o que si está claro é que se define a través do tacto, do xesto, da luz e da cor: aí está a fonte profunda onde se atopan os tesouros máxicos do espírito complexo, esixente e atormentado de Fernando López Rivera.
O aspecto táctil das súas obras é esencial e o equilibrio aquí establécese entre a rugosidade e a suavidade. O xesto rápido crea superficies lisas, doces, que deixan ás beiras o caos natural das rugosidades. Pola súa banda, está o deseño, as liñas inesperadas, case definitivamente irracionais, que paradoxalmente organizan o caos da natureza e que deixan entrever un fondo brillante, luminoso: outro mundo que se acochaba detrás da opacidade matérica. Por último, Fernando, xa máis tranquilo, observa o cadro que xurdiu de golpe, como un milagre, e engádelle aquí e acolá poesía cromática, cores que se entreveran, néboas atlánticas, maxia definitiva.
O Grupo Crise foi un catalizador importante para a obra dos que tivemos a sorte e a honra de integralo. As numerosas xuntanzas e mostras que se fixeron, as personalidades e as orixes sociais e artísticas tan distintas que alí se deron cita, non implicaron que este colectivo se puidese presentar nunca como representante dunha liña ética e estética definida e moito menos monolítica, pero en cambio, en case tódolos seus membros se notaron perfectamente influencias mutuas que duns e doutros se asimilaban para levalas logo ó terreo da creación persoal. E aí estaba Fernando, que sempre aparecía con algún cadro, con novas experiencias demandando pareceres, críticas, suxerencias. Non pasou moito tempo sen que moitos o considerasemos como un mestre, ese mestre de verdade ó que non se lle dá ese nome, pero a quen se acode unha e outra vez, sen medo a rexeitamentos nin xestos altivos, na procura de axuda, de parecer sincero, de ánimo, de amizade. Compartiu sempre, sen darlle a menor importancia, os seus achados técnicos, froito moitas veces de incontables e dolorosas tentativas.
Hai unha loita intensa na súa cabeza. Empeza por navegar nunha especia de hiperracionalismo esgotador a través dun tempo, en xeral longo, no que o cadro vai tomando forma mental, mentres apuntala a memoria a través de numerosos bocetos. Logo, de súpeto, eclosiona e resolve: con xestos rápidos, irracionais, mesmo brutais, déixase levar confiando en que o inconsciente exerza algún tipo de guía que estructure e dé forma ó edificio estético.
Nesta conxunción de longa pasividade aparente e de enerxía final tempestuosa está o acto creador de Fernando López Rivera: unha sístole e unha diástole que sigue pautas misteriosas, pero que, en calquera caso, foron capaces de traer ata nós a este náufrago dos mares do espírito, este Ulise que procura desesperado, nas néboas atlánticas, a súa terra soñada de occidente, a súa illa da eterna felicidade.
Por eso, porque as olas da paixón e da vida son moi fortes, non produce moitos cadros. A maior parte quedan dentro, na súa mente hipercrítica, loitando por ve-la luz. Así se explica que Fernando López Rivera sexa o pintor máis insatisfeito que coñezo e tamén o menos ególatra que un se poida imaxinar. Dubida de todo, da importancia de todo, del mesmo. E, pola contra, asómbrase doadamente coa obra dos demais, é moi raro que critique a ninguén e toma nota e pensa se sería por ese outro camiño por onde el tería que camiñar.
É un paradoxo vivente: temeroso e atrevido, reflexivo e explosivo sigue a experimentar na procura de novos camiños, de novas materias coas que construír a obra incesante do seu espírito insatisfeito, inquedo e inconformista.
Fernando López Rivera é un un artista de verdade, un home que busca respostas desesperadamente, que dubida, que pon todo en cuestión sen descoñecer o que pasa na Arte Contemporánea, que pensa e que actúa, mesmo denunciando se fai falta.
Fronte ó océano de falsa modernidade sen raíces, que invade o planeta con infindas variacións sobre a nada, Fernando López Rivera ten identidade propia, ten algo que dicir e proclámoo con voz alta, mentres os que o coñecemos esperamos o próximo cadro, a sorpresa asegurada, a verdade dun artista auténtico de Galicia, do Fin do Mundo, que pinta desde unha casa na que se divisa ó mesmo tempo a Torre de Hércules e o Milenium.

Alfredo Erias Martínez
Pintor, gravador, debuxante, historiador
Director do Museo das Mariñas